HỘI THẢO KHOA HỌC VỀ QUẢN TRỊ DỮ LIỆU, TÀI LIỆU LƯU TRỮ TRONG BỐI CẢNH PHÁT TRIỂN CHÍNH PHỦ SỐ

Hội thảo khoa học với sự tài trợ, đồng hành của các doanh nghiệp công nghệ: Công ty Cổ phần Đầu tư Thương mại và Phát triển Công nghệ FSI và Công ty Cổ phần Tích hợp Hệ thống Thông tin Toàn cầu GB đã tạo nên một diễn đàn học thuật uy tín để các nhà khoa học, nhà quản lý, các cơ quan, doanh nghiệp cùng trao đổi, thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm. Trong khuôn khổ chương trình, gần 50 tham luận chất lượng từ các cơ sở đào tạo, viện nghiên cứu, cơ quan nhà nước và doanh nghiệp đã được trình bày, tập trung vào các nhóm chủ đề: lý luận và pháp lý quản trị dữ liệu; giải pháp nghiệp vụ và công nghệ; thực tiễn triển khai lưu trữ số tại các Bộ, ngành; đào tạo nhân lực lưu trữ trong kỷ nguyên số.

Hội thảo vinh dự đón tiếp sự hiện diện của đông đảo các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia hàng đầu từ các cơ quan Trung ương, Bộ, ngành và các trường đại học uy tín, khẳng định tầm quan trọng và sức hút của chủ đề hội thảo:
Về phía Khối các cơ quan Trung ương, hội thảo chào đón sự hiện diện của Ông Triệu Văn Cường - Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, Chủ tịch Hội Văn thư - Lưu trữ Việt Nam; Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương - Giám đốc Trung tâm dữ liệu quốc gia - Bộ Công an; đại diện Vụ Hành chính - Văn phòng Quốc hội, Vụ Hành chính - Văn phòng Chính phủ, Phòng Văn thư bảo mật - Bộ Quốc phòng, Phòng Văn thư - Lưu trữ - Bộ Công an, Phòng Văn thư - Lưu trữ - Bộ Công thương, Phòng Văn thư - Lưu trữ - Bộ Tư pháp, Phòng Văn thư - Lưu trữ - Bộ Nội vụ; Trung tâm Lưu trữ quốc gia I; Trung tâm Lưu trữ quốc gia III…
Hội thảo chào đón đại diện các tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp như Tập đoàn Điện lực Việt Nam; Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam; Tổng Công ty Điện lực Miền Bắc; Tổng Công ty Điện lực TP. Hồ Chí Minh; Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam… và đại diện các cơ quan lưu trữ địa phương.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS. TS Đặng Thị Thu Hương - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN nhấn mạnh: “Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, việc quản trị và khai thác dữ liệu số không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là chìa khoá để xây dựng một Chính phủ số minh bạch, hiệu quả và phục vụ người dân tốt hơn. Hội thảo này là minh chứng cho nỗ lực của hai Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn trong việc đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước thông qua nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo”. Hội thảo tập trung vào các nội dung then chốt về quản trị dữ liệu, tài liệu lưu trữ trong bối cảnh chuyển đổi số và xây dựng Chính phủ số tại Việt Nam; đồng thời góp phần kết nối nghiên cứu với thực tiễn, chính sách với đào tạo, qua đó thúc đẩy hợp tác giữa các cơ sở đào tạo, cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp công nghệ.

Các tham luận tại hội thảo được chia thành 05 nhóm nghiên cứu chính:
1/ Lý luận và pháp lý về quản trị dữ liệu, tài liệu lưu trữ trong Chính phủ số.
2/ Hoàn thiện quy trình nghiệp vụ & bảo đảm an toàn thông tin.
3/ Ứng dụng công nghệ số (AI, blockchain, cloud, số hóa dữ liệu).
4/ Thực tiễn triển khai quản trị dữ liệu và tài liệu lưu trữ tại các cơ quan, địa phương.
5/ Phát triển nguồn nhân lực và năng lực số cho công tác lưu trữ.
Hội thảo cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của đổi mới chương trình đào tạo nhân lực lưu trữ, bồi dưỡng kỹ năng số, năng lực bảo mật, khai thác dữ liệu để đáp ứng yêu cầu mới trong thời kỳ Chính phủ số.

Phiên sáng: Cơ sở lý luận, chính sách và định hướng chiến lược Mở đầu hội thảo, TS. Cam Anh Tuấn (Trưởng Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, Trường ĐHKHXH&NV – ĐHQGHN) trình bày báo cáo đề dẫn, khái quát vai trò của dữ liệu và tài liệu lưu trữ trong kiến trúc Chính phủ số, đồng thời nhấn mạnh đến những chuyển động trong tư duy quản trị tài liệu - từ lưu trữ truyền thống sang lưu trữ số hóa, lưu trữ mở và quản trị vòng đời thông tin. Báo cáo đề xuất cần phát triển hệ thống lý luận riêng về “lưu trữ trong không gian số”, nơi dữ liệu có thể được tạo lập, khai thác và bảo vệ với độ tin cậy pháp lý tương đương tài liệu giấy. Tiếp đó, tác giả TS. Đỗ Văn Thắng (Trường ĐHKHXH&NV – ĐHQG TP.HCM) tập trung phân tích các vấn đề lý luận và thực tiễn trong quản trị dữ liệu số, đặc biệt là việc phân biệt và tích hợp dữ liệu hành chính, dữ liệu lưu trữ và dữ liệu mở - một yêu cầu đặt ra cấp thiết trong quản trị số. Tham luận khuyến nghị cần xây dựng một hành lang pháp lý thống nhất giữa Luật Lưu trữ, Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), và các chính sách dữ liệu quốc gia.
Ở góc độ doanh nghiệp công nghệ, TS. Nguyễn Tuấn Hoa (Cố vấn khoa học, Công ty CP Đầu tư Thương mại và Phát triển công nghệ FSI) đã đưa ra nhiều minh chứng sinh động từ thực tiễn triển khai hệ thống quản trị tài liệu số hóa trong các cơ quan công quyền. Theo ông Hoa, đặc điểm nổi bật của lưu trữ số là “phi vật thể hóa hồ sơ”, điều này đòi hỏi các cơ quan cần chuyển từ tư duy lưu trữ sang tư duy quản trị thông tin – gắn với quy trình nghiệp vụ, truy xuất nhanh, đồng thời đảm bảo tính toàn vẹn và xác thực. Ông đặc biệt nhấn mạnh vai trò của chuẩn metadata và các mô hình trích xuất tự động thông tin từ dữ liệu bán cấu trúc. Phát biểu của ThS. Bùi Công Cường (Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng) mang lại cái nhìn thực tiễn quý giá về công tác chuyển đổi số trong lưu trữ Đảng, với trọng tâm là xây dựng kho lưu trữ điện tử có tính bảo mật cao, phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương. Ông cho rằng, điều khó nhất trong lưu trữ số hiện nay không phải là công nghệ, mà là việc thiết lập quy trình nghiệp vụ nhất quán và chuyển đổi tư duy hành chính sang tư duy số.
Phiên chiều: Ứng dụng công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực Lưu trữ học
Mở đầu phiên chiều, Ông Nguyễn Hùng Sơn (Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Thương mại và Phát triển công nghệ FSI) trình bày giải pháp tổng thể phần mềm quản trị tài liệu lưu trữ số, tích hợp nhiều chức năng: tạo lập hồ sơ điện tử, phân quyền truy cập, ký số, tìm kiếm thông minh và kiểm soát vòng đời tài liệu. Theo ông Sơn, nền tảng công nghệ cần được phát triển trên triết lý “không giấy tờ nhưng vẫn tuân thủ đầy đủ pháp lý”. Tiếp đó, TS. Nguyễn Thanh Bình (Công ty Cổ phần Tích hợp Hệ thống Thông tin Toàn cầu GB) mang đến một hướng tiếp cận tiên tiến với tham luận về ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lưu trữ số. Theo ông, AI có thể hỗ trợ phân loại tài liệu, nhận diện nội dung, phát hiện trùng lặp và đánh giá giá trị tài liệu để hỗ trợ lập hồ sơ điện tử chuẩn xác hơn. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng để AI phát huy hiệu quả, cần dữ liệu huấn luyện tốt và quy trình nghiệp vụ tiêu chuẩn hóa. PGS.TS. Đào Đức Thuận (Trường ĐHKHXH&NV – ĐHQGHN) đã trình bày tham luận về đổi mới chương trình đào tạo nhân lực lưu trữ. Theo PGS, yêu cầu mới đòi hỏi cán bộ lưu trữ không chỉ nắm nghiệp vụ truyền thống mà còn cần thành thạo kỹ năng số, hiểu biết pháp lý dữ liệu và có tư duy phân tích hệ thống. Ông nhấn mạnh vai trò trung tâm của các trường đại học trong việc “chuẩn hóa lực lượng đầu não của lưu trữ quốc gia trong thời đại số”.
Thảo luận và tổng kết: Hướng tới chiến lược quản trị dữ liệu quốc gia toàn diện
Các phiên thảo luận trong cả buổi sáng và chiều cho thấy sự quan tâm lớn từ phía đại biểu đối với các chủ đề như: Tiêu chuẩn hóa dữ liệu lưu trữ, tích hợp công nghệ AI, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực lưu trữ, và đặc biệt là khung chính sách pháp lý cho lưu trữ điện tử trong Chính phủ số. Nhiều ý kiến cũng nhấn mạnh tính cần thiết của việc hình thành cơ sở lý luận riêng cho lưu trữ số, tách biệt với lưu trữ truyền thống.
Những ý kiến đóng góp tại Hội thảo không chỉ thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự đồng hành của các chuyên gia, nhà quản lý và nhà khoa học mà còn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn phục vụ việc xây dựng, hoàn thiện chính sách về lưu trữ số và quản trị dữ liệu trong kỷ nguyên số. Các khuyến nghị của Hội thảo sẽ được Ban Tổ chức tổng hợp và đề xuất tới các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực lưu trữ, góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý, thúc đẩy ứng dụng công nghệ số và nâng cao hiệu quả quản trị dữ liệu, tài liệu lưu trữ, đáp ứng yêu cầu phát triển Chính phủ số ở Việt Nam.

 Một số hình ảnh tại Hội thảo: